Από Το Gs Στο Ελεύθερο Σκι

Από το GS στο Ελεύθερο Σκί….
Όταν η τεχνολογία των σκι  εξελίσεται, θα πρέπει να γίνονται και  οι ανάλογες προσαρμογές στην τεχνική. Για αυτο τον λόγο όλοι οι σκιέρ (όχι μόνο οι αθλητές) θα πρέπει να θελήσουν να αλλάξουν κάποια στοιχεία  για να καταφέρουν να εκμεταλευτούν τα χαρακτηριστικά απόδοσης του νέου εξοπλισμού. Οι αθλητές πέρνουν οδηγίες από τους προπονητές τους ενώ  οι μαθητές  των σχολών περιμένουν ενημέρωση απο τους εκπαιδευτές τους για τις τελευταίες τάσεις στην τεχνολογία  και πως θα καταφέρουν να την  εκμεταλευτούν καλύτερα. Αν θα σας άρεσε να χρησιμοποιήσεται την  μοντέρνα τεχνική της γιγαντιαίας τεχνικής κατάβασης (GS) ως εφαλτήριο για βελτίωση στο ελεύθερο σκι , θα πρέπει να επιδιώξεται αλλαγές στην τεχνική σας, στην κίνηση του κορμου, σε όλες τις φάσεις της στροφής, την στάση ισορροπίας, κατανομή βάρους, στην διατήρηση παράλληλων σκι, πιέσης των σκι στην σωστή χρονική στιγμή, στον ρυθμό.

Αλλαγές στην Τεχνική.
Πολλοί εκπαιδευτές και προπονητές εργάζονται πάνω σε μια βασική φιλοσοφία για το αλπικό σκι της οποίας η κατανόηση των αρχών γίνεται επιτακτική. Ο βασικός σκοπός, είτε ο σκιερ που  προσπαθεί να πετύχει γρηγορότερους χρόνους, είτε αυτός που προσπαθεί να βελτιωθεί στο ελεύθερο σκι,  είναι ο ίδιος – να εφαρμόζει  σωστά πατήματα στα πεδιλα του  (δυνάμεις που περνούν πρώτα απο το κέντρο τους)  ώστε να μπορέσει να τα εκεμταλευτεί στο έπακρο. Για μερικούς σκιέρ αυτό σημαίνει η απόλυτη χάραξη της στροφής (carving) κάτω υπό οποιεσδήποτε  συνθήκες τερέν σε όλες τις ταχύτητες. Άλλοι βέβαια μένουν ικανοποιημένοι με λιγότερα, ωστόσο και πάλι εκμεταλευόμενοι την νεότερη  τεχνολογία του εξοπλισμου. Πριν τον ερχομό των παραβολικών σκι η τεχνική  των αθλητών του γιγαντιαίου σλαλομ βασιζόταν  στο να δημιουργούν   έντονη  γωνιώδη θέση (angulation) μέσα απο έναν ξακάθαρο διαχωρισμό του κορμού από την λεκάνη/πόδια καθώς και  έντονη αντίστροφη περιστροφή τους (counter-rotation).  Επισης δεινόταν έντονη έμφαση στην  ανόρθωση του κορμου για την αποφόρτηση των σκι πριν το ξεκίνημα της νέας στροφής.Πρόσφατες αλλαγές στην τεχνική του γιγαντιαίου έχουν επιφέρει δραματική βελτίωση στις επιδόσεις των αθλητών και θα λέγαμε πως τα δεδομένα έχουν σχετικώς αντιστραφεί. Σήμερα οι αθλητές διατηρούν μια πιο φαρδιά στάση, με τα σκί τους να τοποθετούνται στο άνοιγμα των ώμων, τα πόδια τους και τα σκι τους να ειναι συνεχώς παράλληλα, χρησιμοποιούν λιγότερη γωνιώδη θέση (angulation) με  περισσότερη πλάγια κλίση σώματος (inclination), καρβάρουν περισσότερο, στρίβουν σε μικρότερης ακτίνας στροφή και διατηρούν πολύ καλή  και συνεχή επαφή με το τερέν.

Φαρδύτερη Στάση.
Στο γιγαντιαίο σλάλομ όπως και στο ελεύθερο η νέα τάση είναι να υιοθετεί ο σκιερ φαρδύτερο ανοιγμα ποδιών ,  να τα διατηρεί περίπου στο άνοιγμα των ώμων. Η στάση αυτή παρέχει περισσότερη σταθερότητα ως βάση στήριξης  του σκιερ και του επιτρέπει να δουλεύει τα πόδια του  ανεξάρτητα ωστε   να προσαρμόζεται καλύτερα στις αλλαγες ή ανωμαλίες του τερέν. Επιπλέον η φαρδύτερη στάση επιτρέπει μεγαλύτερο  πλάγιασμα ,  επιβεβλημένο στην μοντέρνα τεχνική.

Παράλληλα πόδια ,παράλληλα σκι.
Διατηρώντας τα πόδια και τα σκι του παράλληλα ο σκιέρ μπορεί να χρησιμοποιήσει πιο αποτελεσματικά το εσωτερικό σκι ώστε να επιτύχει μεγαλύτερες γωνίες πλαγιάσματος. Για πιο γρήγορο σκι ειναι θεμελιώδες να διατηρουνται τα σκι παράλληλα γιατι αυτο σημαίνει οτι γλυστρούν στην ίδια κατεύθυνση χωρίς να διασταυρώνονται οι χαράξεις τους, ωστε να μηδενίζονται οι απώλειες στήριξης – ταχύτητας. Ωστόσο είναι συμαντικό να αναφέρουμε οτι το εσωτερικό σκι πρέπει να δέχεται λιγότερες δυνάμεις και να αποτελεί ουσιαστικά βοηθητική στήριξη του εξωτερικου.

Λιγότερη γωνιώδη θέση.
Οι σημερινοί αθλητές του γιγαντιαίου σλάλομ χρησιμοποιούν λιγότερη γωνιώδη θέση (angulation) από τους αθλητές του παρελθόντος. Αυτό συμβαίνει γιατι η νεότερη τενχολογία σχεδιασμου των σκι επιτρέπει στον χιονοδρόμο να εφαρμόζει μεγαλύτερο  γωνιασμα όπου η πλάγια κλίση του σώματος συνολικά  είναι αρκετή και πιο αποτελεσματική (inclination). Οι αθλητές αυτοί μπορούν να κατευθύνουν ολόκληρο το σώμα τους μπροστά και μέσα στην νέα στροφή πιο  αποτελεσματικα, απο όσο να “σπάνε” την μέση τους και να οδηγούν τον κορμό τους εξωτερικά της στροφής. Αυτή η τεχνική επιτρέπει στον χιονοδρόμο να γλυστρά πιο  γρήγορα και πιο αποτελεσματικά σε μικρότερης ακτίνας στροφές.

Ικανότητα στο Καρβάρισμα.
Η δυναμική και η αποτελεσματικότητα της μοντέρνας τεχνικής στο γιγαντιαίο σλάλομ (GS) βασίζεται εν μέρη στις ικανότητες του αθλητή να καρβάρει. Πολύ όμως συμαντικό ρόλο για την αλαμτώδη διαφορά  έπαιξε ο σχεδιασμός των παραβολικών σκι. Τα παραβολικά σκι είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να καρβάρουν πιο αποτελεσματικά και να διατηρούν  συνεχή επαφή με το χιόνι-τερέν. Ωστόσο για να μπορέσει ο χιονδρομος να εκμεταλευτεί τα πλεονεκτήματα του νέου σχεδιασμου θα πρέπει να διατηρεί αυξημένες γωνίες πλαγιάσματος.

Μικρότερη Ακτίνα Στροφής.
Η ωφέλεια  των παραβολικών σκι, στο γιγαντιαίο σλάλομ,  φαίνεται στους σημερινούς αθλητές από το γεγονός οτι μπορούν και διανύουν τα στάδια  μια στροφής (είσοδος- κύριο μέρος-έξοδος) γρηγορότερα, έχουν την δυνατότητα να χειρίζονται υψηλες ταχύτητες σε  μικρότερης ακτίνας στροφη. Δημιουργούνται περισσότερες δυνάμεις πιεσης των σκι ενώ τους επιτρέπει να γλυστρούν για περισσότερο χρόνο στην γραμμή πτώσης.

Τα στάδια/φάσεις της στροφής.
Στο GS όπως και στο ελευθερο σκι ο σκιερ πρέπει να συνδιάσει ταχύτητα,επιδεξειότητα, δύναμη ωστε να έχει πλήρη αποδοση. Η επιτευξη αυτή καθορίζεται από την ικανότητα του σκιερ να συνδέει  τα μεμονομενα στοιχεία μιας στροφής: την έναρξη-είσοδο, το κύριο μέρος και την ολοκλήρωση/προετοιμασια.

Προετοιμασία/ολοκλήρωση.
Κατα την μεταβατική φάση , αμέσως μετά την έξοδο της προηγούμενης στροφής  και λίγο πριν την είσοδο της νέας, ο σκιέρ μεταφέρει το κέντρο βάρους μπροστά και εσωτερικά σε σχέση με την νέα του στροφή ώστε να φέρει τα σκι του επίπεδα στο τερέν. Στο σημείο αυτό μηδενίζεται η πρόσφυσή τους  στις γωνιες και τα σκι γλυστρούν σε ευθεία πορεία. Στην μετάβαση συνδιάζονται ταυτόχρονα οι δύο αυτές κινήσεις με ιδιαίτερη έμφαση στην κίνηση του κορμου πάνω στην γραμμή πτώσης.

Είσοδος στροφής.
Για να μπει στην επόμενη στροφή ο σκιερ μεταφέρει το κέντρο βάρος του πάνω από τα σκι χρησιμοποιώντας λεκάνη , γόνατα και αστραγάλους ώστε να τα φέρει στις νέες γωνιές τους. Το εύρος  γωνιάσματος  εξαρτάται από την ταχύτητα, την επιδιωκόμενη  ακτίνα στροφής και τις συνθήκες χιονιού. Σε αυτήν την φάση της στροφής είναι καθοριστικό ο σκιερ να πατά με μπροστινό πέλμα ώστε να ενεργοποιήσει το μπροστινό tip των σκι του και να πατήσει τελικά στις νέες γωνιές απο νωρίς. Στην φάση αυτή το σώμα πρέπει να ειναι σχετικά κάθετο προς την πλαγιά με ελαφρώς κλίση προς τα εμπρος και εσωτερικά της νέας στροφής. Θα μπορούσε να πει κανείς οτι ο σκιερ αισθάνεται να προηγείται των σκι του.

Στροφή – κύρια φάση.
Για να προσαρμοστεί στις δυνάμεις που αναπτύσονται κατα την διάρκεια της στροφής, ο σκιερ χρησιμοποιεί γωνιώδη θέση και κλίση ελέγχοντας το  γώνιασμά του και δημιουργώντας δυναμική ισορροπία γύρω από το κέντρο των σκι του. Για νακαταφέρει να εφαρμόσει μέγιστες δυνάμεις πιεσης  , η λεκάνη του πρέπει να ειναι ευθυγραμμισμένη με τα σκι στην αρχή της κύριας φάσης. Αυτό θα βοηθήσει επισης
να διατηρηθούν παράλληλα σκι. Η άνω και μπροστινή έκταση των ποδιών στην κατεύθυνση πορείας λαμβάνει χώρα προοδευτικά.

(Σημείωση συγγραφέα: Καθώς εξετάζει κανείς τις φωτογραφίες παραπάνω, παρατηρεί πως η διάρκεια του καρέ κινησης είναι μικρότερη του δευτερολέπτου, για την ακρίβεια είναι στο 0,71 δευτερα. Είναι αξιοσημείωτο επίσης πως το μεγαλύτερο μέρος της αλλαγής κατεύθυνσης  γίνεται  πριν ή πάνω από στην γραμμή πτώσης.)

Δυναμική Ισορροπία.
Είτε αναφερόμαστε σε παγωμένο τερέν μιας αγωνιστικής χάραξης GS , είτε σε αυτό ενός στενου περάσματος ανάμεσα σε δέντρα, ο σκιερ πρέπει να παραμένει σε μια ισορροπημένη θέση χρησιμοποιώντας την κάμψη/έκταση των γοφών, γονάτων , αστραγάλων του και διατηρώντας τα χέρια του χαλαρά μπροστά από τον κορμό του (βλέπε άνω φωτό.). Αυτό συμβαίνει γιατι η ταχύτητα στην επιδιωκόμενη ακτίνα στροφής και η κλίση του τερέν επηρεάζουν συνεχώς τις σχηματιζόμενες δυνάμεις γύρω απο την κίνηση του σκιέρ. Για να προσαρμόστεί στις δυνάμεις αυτές που αλλάζουν διαρκώς, να διατηρήσει δηλαδή την ισορροπία του τόσο παθητικά όσο και ενεργητικά, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει το κέντρο βάρους του ομαλά και με ακρίβεια , με μεταβολές του κορμου σε προσθιοπισθιο άξονα (fore/aft ) , πλευρικό (lateral) , περιστροφικο κορμού-λεκάνης/ποδιων (counter-rotation) και κάμψης – έκτασης των αρθρώσεων.

Κίνηση σε προσθιοπίσθιο (Fore/aft) και μετωπιαίο άξονα (Lateral movements).
Για να μεταφερθεί το κέντρο βάρους σε κεντρική θέση της βάσης στήριξης  ή για να διατηρηθεί εκει, ο σκιερ μετατοπίζει το βάρος του  μπροστά/πισω   ή ισορρροπεί στην  γωνιώδη θέση με πλάγια κινηση. Η κινηση του γίνεται ακόμα πιο εφικτή  με τα νεότερα και πιο κοντά σκι καθώς όταν ενεργοποιηθεί το “sweet spot” τους παράγουν βέλτιστες  συνθήκες χάραξης (carve). Ο βαθμός στον οποιό ο σκιερ μπορέι να εκμεταλευτεί τα χαρακτηριστικά του μοντέρνου σχεδιασμου βασίζεται προτίστως στο εύρος γωνιάσματος κάτι που μπορει να καταφέρει με πλευρικές (lateral) μετατοπίσεις  του σώματος.

Περιστροφικές κινήσεις.
Για να είναι  έτοιμος  και δυνατός κατα την διάρκεια της στροφής, ο σκιέρ διατηρεί  μια δυναμική στάση μέσω περιστροφικών κινήσεων , κορμού, λεκάνης , κάτω μέρος του σώματος. Αν δεν προβεί σε τέτοιου είδους κινήσεις για να ακολουθήσει την πορεία των σκι , το σώμα αποδιοργανώνεται και είναι πιο ευάλωτο στην απώλεια της ισορροπίας.

Ανόρθωση/χαμήλωμα σώματος.
Για να διατηρηθεί η συνεχή πίεση και επαφή των σκι με το  τερέν (γωνιές και βάση των σκι) , ο σκιέρ μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει τις δυνάμεις με κάθετες ματατοπίσεις του σώματος, ανόρθωση/χαμήλωμα. Είναι πολύ συμαντικό ο σκιέρ να κοιτά μπροστά και όχι κάτω στο τερέν. Ετσι μπορεί να ελέγχει και να προετοιμάζεται για τις αλλαγές του  και να διατηρεί την ισορροπία του.

 Στάση και διαχείρηση του βάρους σώματος .
Πλέον οι περισσότεροι σκιέρ, στο σλάλομ, στο γιγαντιαίο, στο super G, στην ελεύθερη κατάβαση, επιδιώκούν ευρεία στάση σώματος  παρά πιο στενή. Αυτό γιατί όταν  τα πόδια ευθυγραμίζονται στο άνοιγμα των ώμων/γοφών δημιουργούνται προυποθέσεις καλύτερης ισορροπίας και μια καλή βάση στηριξης απο την οποία ο σκιερ μπορεί να προβεί σε μια μεγάλη ποικιλία κινήσεων τεχνικής.

Σαν αποτέλσμα ο σκιέρ έχει περισσότερη ελευθερία να διαχειριστεί τα σκι του και να εφαρμόσει διαφορετικές  πιέσεις στις γωνιές τους. Η κατανομή  του βάρους από το εσωτερικό στο εξωτερικό σκι αλλάζει στην διάρκεια της στροφής αλλα ως βασική αρχή της μοντέρνας τεχνικής παραμένει η έμφαση στο εξωτερικό. Ενώ οι σημερινοί αθλητές του GS έχουν την τάση να χρησιμοποιούν ευρεία στάση σώματος  ωστόσο δεν υπάρχει κάποιος ειδικός κανόνας καθορισμου απόστασης μεταξύ των σκι. Το ιδανικό εύρος για κάθε χιονοδρόμο είναι ζήτημα προσωπικής επιλογής και γενικότερης φυσικής κατάστασης. Επίσης τεχνητοί πάτοι και διάφορες ρυθμήσεις του canting στις μπότες του σκι μπορούν να επηρεάσουν το αποτελεσμα θετικότερα.

Παράλληλα Σκι.
Οι σκιερ χρησιμοποιούν και τα δύο σκι στην στροφή και η αναλογία χρήσης τους αλλάζει  στις φάσεις της στροφής. Ακόμα και όταν χρησιμοποιούν το ένα σκι περισσότερο από το άλλο θα πρέπει να τα στρέψουν ταυτόχρονα διατηρώντας τα παράλληλα, έτσι ώστε το κάθε σκι να μπορεί να λειτουργήσει παραγωγικά  στην όλη διαδικασία.
Το κάρβινγκ δεν είναι εφικτό όταν οι  νοητές πορείες των σκι διασταυρώνονται. Η  τεχνική αυτή  επιτάσει συντονισμο των ποδιών, ο σκιέρ οδηγεί το εξωτερικό σκι εσωτερικά ενώ ταυτόχρονα οδηγεί το εσωτερικό σκι εξωτερικά του κέντρου του σώματος. Όσο φαρδύτερη είναι η στάση τόσο δυσκολεύουν τα πράγματα και μοιάζουν  άβολα, ωστόσο τα αποτελέσματα σωστής εκτέλεσης επιφέρουν καθαρές γραμμές χάραξης (carving). Η διατήρηση παράλληλων σκι σε μια στροφή κάρβινγκ απαιτεί αρκετή  εξάσκηση και για έναν μεσαίου επιπεδου χιονοδρόμο η παράμετρος αυτή μπορεί να φανεί αρκετά δύσκολη στην αρχή. Είναι καλύτερα η εξάσκηση να γίνεται σε μέτριες ταχύτητες σε σχετικά ήπιες κλίσεις. Καθώς ο σκιερ γίνεται πιο επιδέξιος και άνετος με την τεχνική αυτή μπορεί σιγά σιγά να αυξήσει την ταχύτητα και να επιλέξει ένα πιο δύσκολο τερέν.

Πίεση γωνιάσματος.
Οπως έχει ειπωθεί ο βαθμός στον οποίο ο σκιερ χρησιμοποιεί τις γωνιές των σκι του, επηρεάζει τον τρόπο εισόδου στην στροφή καθώς και την ακτίνα της. Ένας ακόμα  παράγοντας της συμβολής του γωνιάσμτος που  παίζει τεράστιο ρόλο στην συνολική ταχύτητα και ομαλότητα της στροφής είναι η  ικανότητα του σκιερ να διατηρεί  τα σκι του στην γραμμή πτώσης για περισσότερο χρόνο , οδηγώντας τα στις γωνιές τους νωρίς αποτρέπωντας  το πιβοτάρισμα.
Η πρώιμη συμβολή του γωνιάσματος στην στροφή επιτρέπει στον σκιέρ να διανείμει την πίεση πιο αποτελεσματικά καθόλη την διάρκεια και να εξουδετερώσει τις δυνάμεις που τείνουν να τον θέσουν εκτός ισορροπίας στην έξοδο. Για να πετύχει το επιθυμητό γώνιασμα μεταφέρει το κέντρο βάρους μέσα και μπροστά σε μια crossover κίνηση, χρησιμοποιώντας τους αστραγάλους και τα γόνατα,  έχοντας  συνεχώς την “αίσθηση του χιονιού” και να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες ρυθμήσεις/διορθώσεις ώστε να διατηρήσει τα σκι του σε συνεχή και ομαλή επαφή με το τερέν. Οι πιο αποτελεσματικοί σκιερ του παγκοσμίου πρωραθλήματος επιδεικνύουν αυτήν την ικανότητα αλλα είναι δύσκολο να την εντοπίσει κανείς χωρίς το πλεονέκτημα της αργής κινησης του βίντεο ή των φωτογραφικών σεκάνς.

Χρόνος και Ρυθμός.
Το GS κυριαρχείται από τον χρόνο. Για να είναι γρήγορος ο σκιερ πρέπει πεισματικά να δουλέψει  τον χρόνο και τον ρυθμό του. Οι κινήσεις του θα πρέπει να είναι ρευστές και ομαλές, αλλα συγρόνως δυναμικές. Ενας αθλητής  πετυχαίνει ιδανικούς χρόνους  όταν εκτελεί σε απόλυτο βαθμό τα βασικά στοιχεία τεχνικής . Αν αυτό ακουγεται λιγάκι τρομακτικό, για τους σκιερ που στοχεύουν σε κάτι λιγότερο από την προκρισή τους στο παγκόσμιο πρωτάθλημα δεν είναι ιδιαίτερο πρόβλημα και μπορούν να πάρουν μια παρηγοριά με το γεγονός οτι ο χρόνος  είναι λιγότερο συμαντικός στο ελεύθερο σκι γιατι δεν υπάρχουν πόρτες που να περιορίζουν την ακτίνα στροφής τους. Ο ρυθμός ωστόσο είναι καθοριστικό χαρακτηριστικό των καλών σκιερ άσχετα αν λαμβάνουν μέρος σε αγώνες ή αν απλά καρβάρουν στις πιστες.

Συμπέρασμα.
Τα σκι τελευταίου σχεδιασμου και τα τεχνικά χαρακτηριστικά που τα συνοδεύουν έχουν επιφέρει την επανάσταση στο άθλημα του γιγαντιαίου σλάλομ. Αλλα αυτό δεν είναι αρκετό για τους αθλητές του GS ωστε να επιφέρουν τις ανάλογες επιδόσεις. Πρέπει να συνδιάζουν αποτελεσματικά τις  κινήσεις του σώματος-κορμου, ισορροπίας και ρυθμου, την εφαρμογή φαρδύτερης στάσης , παράλληλων σκι , γλύστρημα με μικρότερο angulation, ικανότητες που συντελούν στο καρβινγκ μικρότερης ακτίνας και άλλα στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την διαχείρηση του τερέν. Τα κινητικά μοτίβα στο αγωνιστικό και ελεύθερο σκι είνα παρόμοια και αυτό ειναι ένας απο τους λόγους που οι αθλητές του GS κάνουν πολύ ελεύθερο σκι. Αν οι μαθητές σας θέλουν να κάνουν σκι όπως οι Ολυμπιονίκες αλλά δεν είναι έτοιμοι ακόμα να παρακολουθήσουν  ένα camp αγωνιστικού σκι , ίσως το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να σκεφτείτε  “έξω απο το κουτί” – “ έξω από τις πόρτες” , και να  βοηθησετε να δώσουν τα γκάζια τους στο ελεύθερο. Διδάσκωντας τις τεχνικές και τακτικές του μοντέρνου γιαγαντιαίου σλάλομ θα δημιουργήσετε.

Του Georg Capaul
(U.S. Women’s Ski Team head coach for slalom and giant slalom since 1998)
Μετάφραση: Χρήστος Ματθαιόπουλος
(Physical Education and Sports Science · Alpine Skiing · Water skiing Instructor )